Uvod...
PROGRAM
PLAN I PROGRAM RADA NA PRIPREMNOJ NASTAVI ZA POLAGANjE SRPSKOG JEZIKA ZA FILOLOŠKI FAKULTET, PRAVNI FAKULTET, UČITELjSKI FAKULTET, FAKULTET POLITIČKIH NAUKA I KRIMINALISTIČKO-POLICIJSKU AKADEMIJU
Pripremna nastava za srpski jezik planom i programom rada prati, sa jedne strane, planove i programe nastave za četiri godine gimnazija i stručnih škola, a sa druge gradivo i tip testova na svim fakultetima na kojima se polaže srpski jezik.
Nastava i provera gradiva podeljena je u pet velikih celina, koje prate raspored gradiva u referentnom srednjoškolskom udžbeniku Živojina Stanojčića i Ljubomira Popovića (Gramatika srpskog jezika), obaveznom za pripremanje gradiva na svim fakultetima, kao i u važećem pravopisu Mitra Pešikana, Jovana Jerkovića i Mata Pižurice. U pitanju su sledeće celine:
1.Uvodne informacije o jeziku i jezičkim idiomima. Funkcije jezika. Jezičke porodice i grupe jezika. Indoevropski jezici. Slovenski jezici. Narodni i književni jezik. Srpski dijalekti. Istorija srpskog književnog jezika. Raslojavanje jezika. Status jezika u Republici Srbiji. Normativni priručnici srpskog jezika. Pravopis i pravopisna rešenja.
2.Fonetika i fonologija. Fonetika i fonologija. Glas i fonema. Govorni organi. Klasifikacija glasova. Podela reči na slogove. Akcenatski sistem. Glasovne promene i glasovne alternacije. Pokretni vokali. Sonant j. Suglasnik h. nekadašnji vokal jat i izgovori srpskog jezika.
3.Morfologija. Reč i morfema. Klasifikacija morfema. Gramatičke kategorije. Vrste reči. Imenice. Zamenice. Pridevi. Brojevi. Glagoli. Prilozi. Predlozi. Veznici. Rečce (partikule). Uzvici.
4.Tvorba reči i leksikologija. Osnovni principi tvorbe reči. Pozajmljenice. Tvorba imenica. Tvorba prideva. Tvorba glagola. Tvorba u ostalim vrstama reči. Leksikologija i značenje (semantika) reči. Semantički odnosi između reči (polisemija, homonimija, sinonimija, antonimija). Metafora, metonimija, sinegdoha. Sastav leksike srpskog jezika. Frazeologija (frazeologizmi i klišei).
5.Sintaksa. Sintaksičke jedinice. Sintaksički odnosi. Subjekatsko-predikatske rečenice. Posebni tipovi predikatskih rečenica. Imeničke, pridevske i priloške sintagme. Predloško-padežni sistem i njegova upotreba. Kongruencija. Sistem zavisnih rečenica. Nelične glagolske jedinice. Sistem nezavisnih rečenica. Potvrdne i odrične rečenice. Naporedne konstrukcije. Informativna aktuelizacija rečenice. Tekstualna kohezija. Specijalne nezavisne rečenice. Sintaksa glagolskih oblika.
Budući da je osnovni cilj ove pripremne nastave da učenik sa uspehom položi test iz srpskog jezika na prijemnom ispitu, sve je na časovima podređeno različitim tipovima komunikacije između predavača i polaznika kursa. To podrazumeva odgovore na sva učenička pitanja, komentarisanje tipova testova i pitanja na prijemnim ispitima, analizu tipičnih grešaka na prijemnim ispitima, ali i u učenju. Tokom čitavog kursa inicira se slobodan razgovor sa predavačem i što veći broj postavljenih pitanja. U skladu sa postavljenim ciljem, osnovni tip rada je ipak klasična nastava, sa ukazivanjem na tipične greške u njenom razumevanju. Ovaj tip rada je neophodan budući da je nastava srpskog jezika u srednjim školama marginalizovana na račun nastave književnosti i da učenici na pripremnu nastavu uglavnom dolaze sa veoma malim lingvističkim i gramatičkim znanjima.
Posle svake savladane oblasti učenici rade kontrolni test sa posebno selektiranim pitanjima, nalik na ona sa prijemnog ispita. Za svaki željeni fakultet izrađeni su posebni testovi. Svaki novi test podrazumeva novo, ali i staro gradivo, tako da završni test veoma verno simulira i test na prijemnom ispitu. Svi testovi se komentarišu posle izrade zajedno sa učenicima: ukazuje se na tipične greške, na zamke u pitanjima, na nedovoljno jasne formulacije koje učenike mogu sačekati na prijemnom ispitu i sl. Kroz broj osvojenih poena na pripremnim testovima, svaki učenik (ali i njegovi roditelji) može pratiti svoje napredovanje, kao i svoju poziciju u odnosu na konkurenciju, što je dodatni motiv za bolji rad.
Nakon izrade četvrtog i petog testa, učenici dobijaju veoma realan uvid u svoje znanje, kao i u šanse da upišu određeni fakultet ili određenu grupu na Filološkom fakultetu ili Učiteljskom fakultetu.
U formi konsultativne nastave obrađuju se i pitanja iz nastave književnosti, gde se takođe đaci upućuju na referentnu literaturu, analiziraju se tipične forme pitanja, tipične greške u odgovorima na njih, a po želji učenika analiziraju se i komentarišu na nivou individualnog rada i njihovi eseji i analize pesama neophodne za prijemni ispit na Filološkom fakultetu.
PREDAVAČI
doc. dr ALEKSANDAR MILANOVIĆ
Od 1997. radi kao asistent na Katedri za srpski jezik Filološkog fakulteta u Beogradu. Do 1997. predavao je u Filološkoj gimnaziji i Učiteljskom fakultetu u Beogradu. Dugi niz godina je bio rukovodilac lingvističkog seminara u Istraživačkoj stanici Petnici. Jedan je od autora testova za opštinska, okružna i republička takmičenja Društva za srpski jezik i književnost Srbije. Pripreme za prijemne za fakultete na kojima se polaže srpski jezik u agenciji Desire vodi sa velikom uspehom od 2000. godine.Mnogi njegovi učenici sa priprema za prijemne su sada profesori u srednjim školama ili na univerzitetu.
Za sve fakultete gde se polaže srpski jezik
KATARINA BEGOVIĆ
Završila je osnovne i master studije na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Master studije završila 2012. godine. Školske 2012−2013. godine bila je saradnik u nastavi na Učiteljskom fakultetu i na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Od 2013. godine je asistent na Katedri za srpski jezik sa južnoslovenskim jezicima Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Od 2013. godine član Društva za srpski jezik i književnost Srbije, a od 2014. autor testova iz oblasti Srpski jezik i jezička kultura za sve nivoe takmičenja odgovarajućih razreda osnovne i srednje škole. Od 2015. godine radi i kao profesor na predmetu Srpski jezik i književnost u Računarskoj gimnaziji u Beogradu. Od 2015. godine je saradnik na projektu onlajn pripreme za prijemni ispit iz srpskog jezika na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Učesnik je različitih seminara i radionica u vezi sa nastavnim radom u školi i na fakultetu.